در این پژوهش ، در 65 اسلاید ، به  بررسی برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (83-1379) پرداخته شده است . در ادامه لیستی از اهم مواردی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است را می توانید مشاهده کنید :

• فصول برنامه
• محورهای برنامه
• سیاست پاک
• اهداف برنامه
• فصل نظام درآمد - هزینه استان
• فصل سیاست های زیست محیطی
• فصل عمران شهری و توسعه و عمران روستایی
• فصل مسکن
• فصل فرهنگ و هنر، ارتباطات جمعی و تربیت بدنی
• فصل امور دفاعی و امنیتی
• اقدامات همزمان با برنامه سوم
• تعیین رویکرد برنامه سوم
• فاز اجرای پروژه‌های عمرانی
• بخش خصوصی آمد
• برنامه‌های پنج ساله پس از انقلاب (برنامه های اول تا سوم)
• الگوی توسعه ایران بعد از انقلاب
• طرح‌های جامع شهر
• نتایج آیین نامه اجرایی ماده 137 قانون برنامه سوم
• نتایج آیین نامه اجرایی ماده 156 قانون برنامه سوم
• نتایج آیین نامه اجرایی ماده 163 قانون برنامه سوم
• آیین نامه اجرایی ماده 108 قانون برنامه سوم

همانطور که از فهرست فوق قابل مشاهده است فرآیند تدوین این گزارش ، به این صورت است که در ابتدای امر ، معرفی کلی برنامه سوم آمده و در مرحله بعد ، فصولی از برنامه توسعه که مربوط به حوزه شهرسازی است به تفصیل مورد نظر قرار گرفته و در نهایت رویکرد این برنامه در بخش های سه گانه (مدیریت ، برنامه ریزی و طراحی) تبیین شده است .

 در بخش نهایی ، به نقد و تحلیل بر برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بخش های اجرای پروژه‌های عمرانی ، الگوی توسعه و آیین نامه های کلیدی پرداخته شده است . 

برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 17 فروردین سال 1379 ، به تصویب رسید . از جمله اهداف و سیاست های این برنامه موارد زیر می باشد :

• تنظيم بازار مسكن
• آزادسازي بازار زمين
• استفاده بهينه از اراضي شهري همسو با هدف‌هاي كوچك سازي و انبوه‌سازي
• تأمين مسكن اقشار كم درآمد و رفع مشكل بي‌مسكني و حاشيه‌نشيني
• هماهنگي ميان سياست‌هاي بخش مسكن و سياست‌هاي توسعه شهري و منطقه‌اي
• مشاركت بخش خصوصي در اجراي برنامه‌هاي آماده‌سازي و عرضه زمين شهري
• متناسب سازي الگوي مسكن، افزايش استانداردهاي كيفي، افزايش عمر ساختمان و سبك‌سازي، اشاعه روش‌ها و جزئيات ساختماني، استانداردسازي مصالح و هماهنگي با استانداردهاي بين‌المللي
• كاهش تصدي‌گري دولت

در ادامه برای آشنایی شما عزیزان از نحوه پرداخت این پژوهش به فصول برنامه ، یکی از فصول بررسی شده ، آورده شده است :

فصل مسکن : بررسی ماده های مهم مربوط به این فصل

ماده 138 - به منظور افزایش سهم تولید انبوه مسکن از کل ساخت و سازهای کشور و همچنین افزایش تولید واحدهای مسکونی کوچک، سازندگان (خصوصی و تعاونی) مجتمعهای مسکونی دارای سه واحد مسکونی و بیشتر در نقاط روستایی، پنج واحد مسکونی و بیشتر در شهرهای با جمعیت کمتر از  250,000 نفر و ده واحد مسکونی و بیشتر در سایر شهرها به شرح ذیل مورد حمایت قرار میگیرد:

الف - سازندگان موضوع این قانون از پرداخت مالیات اولین نقل و انتقال قطعی املاک معاف می شوند و درآمد مشمول مالیات مربوط به این واحدها متناسب با سطوح زیر بنای هر یک و صرف نظر از تعداد آنها توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تعیین خواهد شد.

ب - وزارتخانه های نیرو، نفت و همچنین شهرداری‌ها و سایر مراجع ذیصلاح موظفند در چارچوب تراکم مصوب طبق طرح جامع نحوه اخذ هزینه تامین، انتقال و حق انشعاب آب، برق، گاز و عوارض صدور پروانه ساخت را به گونه‌ای تنظیم کنند که سرانه هزینه‌های دریافتی به ازای هر واحد مسکونی احداث شده موضوع این قانون، حداکثر معادل هزینه‌های دریافتی از سازندگان انفرادی باشد.

ماده 140 - به منظور صدور سند مالکیت املاک واقع در بافت مسکونی روستاها، وزارت مسکن و شهرسازی (بنیاد مسکن انقلاب اسلامی) موظف است به نمایندگی از طرف روستائیان طی مدت برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برای کلیه روستاهای بالای دویست خانوار و مراکز دهستان‌ها نقشه تفکیکی وضع موجود روستا را تهیه و به اداره ثبت اسناد و املاک ارسال نماید. نقشه های تفکیکی تهیه شده نیاز به تأیید سایر مراجع دولتی ندارد و ادارات ثبت اسناد و املاک براساس آن به شرح زیر اقدام مینمایند:

تبصره :

• در صورتی که محدوده مورد عمل قبلاً تحدید حدود شده باشد، پس از کنترل نقشه و تطبیق آن با محل باتوجه به مدارک متصرفی صورتجلسه تفکیکی حاوی حدود قطعات و مشخصات متصرفین توسط نماینده و نقشه بردار ثبت تنظیم و به امضاء نماینده بنیاد مسکن و شورای اسلامی روستا میرسد تا براساس آن بنام متصرفینی که دارای مدارک دال بر مالکیت میباشند سند مالکیت صادر و تسلیم گردد.
• مشمولین این قانون از پرداخت کلیه هزینه‌های ثبتی معاف می باشند. نقل و انتقالات بعد از صدور سند مالکیت شامل معافیت نخواهد بود.
• نحوه تشکیل جلسات و اختیارات هیأت‌ها و نحوه انتخاب کارشناسان و خبرگان ثبتی و چگونگی تهیه نقشه تفکیکی و میزان مبالغ دریافتی و هزینه نمودن آنها مطابق آیین نامه ای خواهد بود که توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و وزارت مسکن و شهرسازی ( بنیاد مسکن انقلاب اسلامی) حداکثر ظرف دو ماه تهیه و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
• خانواده های تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی از پرداخت هزینه عوارض و مالیات و هرگونه هزینه دیگر معاف می باشد

اهم اقدامات همزمان با برنامه سوم به شرح زیر است :

• 1379 : تاسیس سازمان خصوصی‌سازی - تصویب ضوابط تهیه طرح‌های ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی
• 1380 : تصویب قانون ایجاد شهرهای جدید توسط مجلس شورای اسلامی
• 1381 : تصویب طرح مجموعه شهری تهران توسط شورای عالی و سپس در هیئت وزیران

برای مشاهده رویکرد برنامه سوم در بخش های مدیریت ، برنامه ریزی و طراحی ، می توانید به فایل این پژوهش مراجعه کنید .

 و اما در ادامه همانطور که در ابتدای توضیحات بیان شد وارد بخش نقد و تحلیل برنامه سوم شده ایم . در اینجا ، بخش اجرای پروژه های عمرانی برای شما  مخاطبین عزیز آورده شده است :

از مشکلات اصلی عملیات عمرانی تاخیر در اجرای پروژه‌ها نسبت به برنامه زمانی پیش‌بینی شده بود . که دلایل این امر اولا ، عوامل اعتباری از جمله نارسایی اعتبارات به صورت عدم تخصیص کامل اعتبارات و دوما ضعف دستگاه‌های اجرایی و ناتوانی برخی از پیمانکاران می باشد .

از طرح‌های عمرانی ملی مهم و عمده در برنامه سوم می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• تکمیل واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر
• تجهیز معدن و احداث واحد تولید مس سونگون در اهر
• تجهیز معدن زغال سنگ طبس
• ساختمان سد و تونل گاوشان در کردستان
• ساختمان سد کرخه در خوزستان
• ایجاد کارخانه ریخته‌گری و آهنگری قطعات سنگین در خراسان
• توسعه میدان گازی پارس جنوبی
• نیروگاه آبی کارون ۳
• ایجاد،بهسازی و نوسازی صنایع و توسعه استفاده از گاز طبیعی در صنایع

در ادامه این پژوهش ، هرکدام از موارد بیان شده در فهرست ، به صورت تفصیلی مورد نشر قرار گرفته است که در اینجا با توجه به حجم بالای مطالب آورده نشده است . برای مشاهده این اطلاعات می توانید به فایل این پژوهش مراجعه نمایید .

منابع مورد استفاده در این پژوهش به شرح زیر است :

• بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران، گزارش اقتصادی و ترازنامه، سالهای مختلف.
• بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران، نماگرهای اقتصادی. شماره 54 .
• سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور، سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی، آذر 1382 .
• سازمان برنامه و بودجه، قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
• سازمان برنامه و بودجه ، قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
• سازمان برنامه و بودجه، قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
• سازمان مدیریت و برنام هریزی كشور، قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
• سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور، مبانی نظری و مستندات برنامه چهارم توسعه، جلد اول و دوم، تابستان 1383.
• معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری، گزارش اقتصادی و نظارت بر عملكرد برنامه، سالهای مختلف.
• سازمان مدیریت و برنام هریزی كشور، گزارش ربع قرن عملكرد نظام جمهوری اسلامی ایران.
• وزارت نیرو، ترازنامه انرژی، سا لهای مختلف.
• مركز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسكن، سا لهای 1375 و 1385 .
• معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری. دفتر برنامه ریزی و مدیریت اقتصاد كلان، گزارش برنامه ریزی برای برنامه پنجم توسعه.
• مستندات برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، جلد اول، نظام برنامه ریزی و تركیب گروه های كاری، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، سال 1372.
• مستندات برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، جلد اول، نظام برنامه ریزی برنامه سوم، انتشارات سازمان برنامه و بودجه،سال 1377 .
• مستندات برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، جلد چهارم، گزارش عملكرد چهار سال اول برنامه دوم، انتشارات سازمان برنامه وبودجه، مرداد 1378.
• راهكارهای اجرایی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، سازمان مدیریت و برنام هریزی كشور.
• مركز پژوه شهای مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، تحول برنامه ریزی در ایران و چند كشور منتخب، آبان 1387 .
• دفتر برنامه ریزی و مدیریت اقتصاد كلان، تصویر كلان برنامه های توسعه، فروردین 1