در این پژوهش ، در 107 اسلاید ، به بررسی و تحلیل شهر فشرده و تاثیر آن بر مصرف انرژی (به همراه نمونه موردی - محله هاشمی نژاد مشهد ) پرداخته شده است . در ادامه لیستی از اهم مواردی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است را می توانید مشاهده کنید:
- چکیده
- فصل اول : کلیات پژوهش
- مقدمه
- بیان مسئله
- اهمیت و ضرورت تحقیق
- پرسشهای پژوهش
- اهداف پژوهش
- پیشینه پژوهش
- روش تحقیق
- فصل دوم: مبانی نظری
- مبانی نظری
- پیشینه پژوهش
- پیشینه متاخر پژوهش - ده سال اخیر
- پیشینه پژوهش - پژوهشگران ایرانی
- نتیجه گیری و جمع بندی - شاخص های فشردگی شهری، برتون،2002
- فصل سوم: بررسی تجارب داخلی و خارجی
- آمستردام
- تایوان
- یزد
- گرگان
- فصل چهارم: شناخت و تحلیل نمونه موردی، محله هاشمینژاد مشهد
- اهداف عملیاتی برگرفته از مبانی نظری
- تراکم حال حاضر
- سنجش میزان فشردگی در محله هاشمی نژاد
- سنجش میزان مصرف انرژی در محله هاشمی نژاد
- نتیجه گیری
- تحلیل وضعیت محله - جدول سوات
- فصل پنجم: ارائه راهکارها و راهنمای طراحی
- ارائه راهنمای طراحی
- منابع و مآخذ
با توجه به بروز پیچیدگیهای شهری و همچنین تشدید مشکلات محیطزیستی شهرها، مبحث توسعه پایدار در سال 1987 میلادی با گزارش برانتلند و تحت عنوان «آینده مشترک»، به طور رسمی در دستور کار قرار گرفت. در این میان فشردگی از منظر شکلشناسی توسط بسیاری از نظریه پردازان و یا نویسندگان حیطه پایداری شهرهای معاصر مورد توجه میباشد.
در این پژوهش ابتدا کلیات پژوهش بررسی شده و طبق فرآیند تحقیق، در فصل مبانی نظری واژههای مرتبط با شهر فشرده بررسی شده است. پس از بررسی متون و پیشینه پژوهش، اصول و معیارهای شهر فشرده استخراج شده و در نهایت با بررسی تجارب داخلی و خارجی و کسب موارد مهم، شهر مشهد به عنوان نمونه موردی بررسی شده است. فرآیند پژوهش مطابق شکل زیر می باشد :
با توجه به حجم بالای اطلاعات پژوهش ، در این بخش تنها به ارائه گزیده ی کوتاهی از مطالب اکتفا شده است. برای مشاهده و بهره مندی از اطلاعات تکمیلی می توانید به فایل پاورپوینت این پژوهش مراجعه کنید .
شهر فشرده ، مفهومی است که برای رسیدن به توسعه پایدار در محیط های شهری ارائه شده و برای مقابله با اثرات منفی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی گسترش افقی شهر مطرح گشته است. پرتون شهر فشرده را جایی می داند که تراکم در آن بالا و چیدمان کاربری ها ترکیبی است، سیستم حمل و نقل عمومی خوبی دارد و پیاده روی و دوچرخهسواری را مورد تشویق قرار می دهد. عده ای بر این باورند که منظور اصلی از شهر فشرده همان شهر های متراکم قرون وسطایی است که هیاهوی فعالیت در داخل دیوارهای شهر برقرار است.
ایده شهر فشرده از نظر تاریخی واکنشی است به روند تاریخی پراکنش شهری در کشورهای توسعه یافته که حاصل نگرش مدرنیستی به ساماندهی شهری و تأکید بر دو اصل جدایی عملکردی و اتکا به اتومبیل در حمل و نقل شهری می باشد
مهم ترین اصل در تئوری شهر فشرده به شرح زیر است :
- توسعه متراکم در نزدیکی و یا هسته مرکزی شهر
- اختلاطی از مسکن، مراکز کار و مراکز فروش
- توسعه مسکن متمرکز و متراکم
- توسعه مسکن چند خانواری
نمونه ای از فرآیند بررسی پیشینه تحقیق در تصویر زیر قابل مشاهده است :
سایر مواردی که در بخش پیشینه پژوهش بررسی شده است به شرح زیر می باشد : ( برای دسترسی به اطلاعات مربوط به هرکدام از موارد زیر می توانید به فایل این پژوهش مراجعه نمایید )
در بخش بعد ، بصورت مختصر به بررسی چهار شهر در زمینه شهر فشرده، شامل دو تجربه خارجی شامل شهرهای آمستردام و تایوان و دو تجربه داخلی شهرهای یزد و گرگان پرداخته شده است . که در اینجا به اختصار تجربه آمستردام بیان می شود :
آمستردام در چشم انداز سال 2040، بعنوان قلب پایدار منطقه معرفی شده است
تغییرات اساسی مورد نیاز برای دستیابی به چشم انداز آمستردام:
- کاهش دی اکسید کربن از طریق کاهش تولید خانگی، بخش تجاری، حمل و نقل شهری و بخش کمی از آن بوسیله خود دولت
- نیاز به تلاش برای کاهش مصرف کلی در کنار تولید انرژی پایدار در سطح ملی و محلی
- انرژی های پایدار مانند خورشید، باد، زیست توده و هیدروژن در کنار استفاده موثر از سوخت های فسیلی
- ایجاد شغل و فعالیت های اقتصادی جدید در اثر کاهش هزینه ها
- تامین 5.8 درصد از انرژی مصرفی آمستردام از منابع پایدار
- مزرعه انرژی باد در بندر غربی، شرکت زباله و انرژی و گرمای تولید شده از آن، برق تولید شده از زباله های قابل احتراق
- پروژه "انرژی ما" با تولید برق از توربین های بادی و مشارکت ساکنان با پرداختن 50 یورو برای پیوستن به انرژی سبز
- تلاش برای ساخت ساختمان های پایدارتر با مصرف انرژی کمتر با اقداماتی نظیر لامپ های کم مصرف و ضمیمه هایی برای کنترل جریان آب دوش حمام ها
- شهر دوچرخه: 350000ساکن محلی روزانه از دوچرخه استفاده می کنند و 400 کیلومتر مسیر ویژه دوچرخه وجود دارد
- اجرای اقداماتی تحت عنوان"برنامه جامع کیفیت هوا"
- ...
آنچه از تجربه آمستردام می آموزیم :
تصویر زیر دیدی کلی بر وضعیت تراکم موجود در محله هاشمی نژاد مشهد می باشد .
اهداف عملیاتی برگرفته از مبانی نظری در این پروژه به شرح زیر است :
- اعمال تراکم منطقی
- اختلاطی از مسکن_ مراکز کار_ مراکز فروش
- تاکید بر دسترسی پیاده و دوچرخه و ایجاد مسیر های مخصوص
- ایجاد فضای عمومی زنده و فعال
- تاکید بر نقش عابر پیاده و کاهش ورود خودرو
- ایجاد مسکن ها به صورت چند خانواری
- ایجاد سازمان ارتفاعی تا 4 طبقه به منظور فشردگی بیشتر در محدوده هایی که کم تراکم است.
برای دسترسی به اطلاعات مربوط به سنجش میزان فشردگی ، سنجش میزان مصرف انرژی ، جدول سوات و راهنمای طراحی می توانید به فایل پاورپوینت این پروژه مراجعه کنید .
منابع مورد استفاده در این پژوهش به شرح زیر است :
- موسوی،میرنجف (13۹1). شكل پايدار شهر و عدالت اجتماعي (مطالعه موردي :شهر مياندوآب)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره80 ،صفحه 177 تا 192.
- ویلیامز، ك، (1383)آیا تشدید کاربري ها در شهرها آن ها را پایدار می کند؟ در دستیابی شکل پایدار شهري: روش ها و استراتژي ها، ترجمه مر: ادي مسیحی، واراز، چاپ اول، تهران، شرکت پردازش و برنامه ریزي شهري،
- برتون، ا، (1383)توان بالقوه شهر متراکم براي افزایش برابري اجتماعی در دستیابی شکل پایدار شهري: روش ها و استراتژي ها، ترجمه: مرادي مسیحی، واراز، چاپ اول، تهران، شرکت پردازش و برنامه ریزي شهري،
- اسدی، ایرج و زبردست، اسفندیار( 13۹6) تحليل الگوهاي پراكنده رويي شهري در منطقه كلان شهري تهران با تاكيد بر اثرات تفرق نظام تصميم گيري و كنترل رشد، نامه معماری و شهرسازی، شماره 11، صفحه 89 تا 105.
- حاجی پور، خلیل؛ فروزان، نرجس(13۹3) بررسي تاثير فرم شهر بر ميزان مصرف انرژي عملكردي در بخش مسكوني، نمونه موردي: شهر شيراز، معماری و شهرسازی، شماره 60،صفحه17تا26.
- مثنوی، محمد رضا(1382) توسعه پايدار و پاراديمهاي جديدتوسعه شهري؛ شهر فشرده و شهر گسترده، فصلنامه محیط شناسی، شماره 31، صفحه 90 تا 104.
- قدمی، مصطفی؛ یوسفیان، پریناز (13۹3)تحليلي بر تغييرات ساختار فضايي شهر اصفهان با گريزي بر آلودگي هوا، مطالعات برنامه ریزی شهری، شماره 60،صفحه 63تا86.
- صداقتی، عاطفه؛ تاجیک، سمیه(13۹1)ميزان تحقق توسعه اقتصادي در شهر فشرده با رويكرد توسعه پايدار، جستارهای شهرسازی، شماره های 37و38، صفحه82تا93.
- سیف اللهی، فرانک؛ زیاری،کرامت ا...؛ پور احمد، احمد؛ نیک پور، عامر(13۹1)تبيين پراكنش و فشردگي فرم شهري در آمل با رويكرد فرم شهري پايدار، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 80، صفحه 155تا176.
- Breheny, M., ed, Sustainable development and urban form, London: pion, (1992)
- Bouwman, M. E., Changing mobility patterns in a compact city: Environmental impacts. In Compact cities and sustainable urban development: A critical assessment of policies and plans form an international perspective, UK: Ashgate, (2000)
- Hall. P., Sustainable cities or town cramming? In Planning for a sustainable future, edited by Layard, A., Davoudi, S., Batty, S., London: spon, (2001)
- Breheny, M., “Urban compaction: feasible and acceptable?”, Cities,Vol. 14, No.4,pp. 209-217, (1997)
- Burton, E., “The compact city: just or just compact? A preliminary analysis”, Urban Studies, Vol. 37, No.11, pp.1969- 2001, (2000)
- Garcia, D., Riera, P., “Expansion versus dencity in Barcelona: A valuation exercise”, Urban Studies,Vol. 40, No.10, pp.1925-1936, (2003) Gordon, p., Richardson, H., “Are compact cities a desirable planning goal?”, Journal of the American Planning Association”, Vol. 63, NO. 1, PP. 95-106 Neuman, M. “The compact city fallacy”, Journal of Planning Education and Research,Vol. 25, pp.11-26, (2005)
- Elkin, T. et al. (1991), toward sustainable urban development, London; Friends of earth
- Edward L & John E. Cox. (1999). Sustainable urban development:Strategic considerations for urbanizing nations. Ekistics, Vol. 58, No.348/349, Nature and urban nature (MAY/JUNE - JULY/AUGUST),pp. 216-224
- Edwards, Mary and Haines, Anna, (2007), Evaluating Smart Growth: Implications for Small
Communities, Journal of Planning Education and Research, 49. 64
- Holdren, E., & Norland, I. T. (2005). Three challenges for the compact city as a sustainable urban form: household consumption of energy and transport in eight residential areas in the greater Oslo region. Urban studies, 42(12), 2145-2166
- Naess, P. (2014). Urban form, sustainability and health: the case ofgreater Oslo. European Planning Studies, 22(7), 1524-1543
- Wang, S., Liu, X., Zhou, C., Hu, J., & Ou, J. (2017). Examining the impacts of socioeconomic factors, urban form, and transportation networks on CO 2 emissions in China’s megacities. Applied Energy, 185, 189-200
- Nel, O., López, J., Martín, J., & Checa, J. (2017). Energy and urban form. The growth of European cities on the basis of night-time brightness. Land Use Policy, 61, 103-112.
O'Toole, R. (2009). The myth of the compact city: Why compact development is not the way to reduce carbon dioxide emissions. Cato Policy Analysis Series, (653)
- McCarty, J., & Kaza, N. (2015). Urban form and air quality in the United States. Landscape and Urban Planning, 139, 168-179.
دیدگاه شما