در این گزارش در 46 اسلاید ، به بررسی مفهوم حس تعلق پرداخته ایم.

در ادامه می توانید مواردی که مورد نظر قرار گرفته است را مشاهده نمایید :

• بیان مسئله
• مبانی نظری
• جایگاه در طرح های توسعه شهری
• نمونه موردی
• راهکار های طراحی
• نتیجه گیری

در چند دهه گذشته به واسطه رشد و توسعه کالبدی شهرها ، محلات جدید زیادی برای اسکان جمعیت های جدید ایجاد شده اند که در مقابل بافت های محلات قدیمی و فرسوده قرار گرفته اند. از این رو پروژه های طراحی و برنامه ریزی شهری بسیاری در سراسر دنیا برای شکلگیری این محلات جدید و همچنین احیا محلات فرسوده صورت گرفته است. که تعداد قابل ملاحظه ای از آن ها چه در محلات جدید و به سبک های مدرنیستی و پست مدرنیستی ، و چه در محلات قدیمی و فرسوده با شکست مواجه شده اند.

تحقیقات اخیر نشان می دهد که یکی از علل شکست پروژه ها چه در داخل ایران (مانند بافت آبکوه، پروژه نواب ، طرح مسکن مهر و...) و چه در خارج از ایران (مانند پروژه پروت ایگو و...)، از دست رفتن سرمایه های اجتماعی داخل بافت به واسطه نداشتن حس تعلق ساکنین به آن بافت یا پروژه در حال انجام بوده است.

مطالب گفته شده حاکی از اهمیت بحث حس تعلق در پروژه های طراحی و برنامه ریزی شهری در عصر حاضر و میزان موفقیت این پروژه ها است. که در ادامه بحث به این موضوع به تفصیل پرداخته شده است.

به منظور بررسی ابعاد مختلف علمی و ماهیتی  حس تعلق محیطی و بر اساس روش پژوهش شناختی در ابتدا به تحلیل رویکردهای شناختی حس تعلق می پردازیم و معنا و مفهوم حس تعلق را از دیدگاه آن ها بررسی می کنیم.

برای مشاهده توضیحات تفصیلی در این مورد می توانید به فایل پروژه مراجعه کنید .

در ادامه دیدگاه نظریه پردازان مختلف به حس تعلق به مکان را مشاهده می کنید :

جایگاه در طرح های توسعه شهری

برای بررسی جایگاه حس تعلق در طرح های توسعه شهری ، طرح جامع شهر شوشتر نو ، مورد بررسی قرار گرفته است .

در طرح های توسعه شهری مرسوم و سنتی ایران به خصوص طرح های تیپ دوازده (طرح های جامع و تفصیلی) تقریبا توجه خاصی به حس تعلق نشده است. رگه هایی از توجه به این مساله در شرح خدمات طرح های طراحی شهری به طور غیر مستقیم دیده میشود اما در اسناد و طرح های بازآفرینی شهری محلات و بافت های فرسوده بیشتر میشود نقش و رنگ این مساله رو دید. علاوه بر این ها در طرح های شهرهای جدید و یا ارزیابی های بعدی آن ها هم تا حدی به این مساله توجه شده است .

یک نمونه مورد بررسی که تا حدودی توانسته است به مسائل اجتماعی هر چند در سطح جزیی و با نظر طراح توجه کند : شوشتر نو می باشد . شهر جدید شوشتر در مساحت 270 هکتار و با ظرفیت 31 هزار نفر  برای کارکنان شرکت کشت و صنعت طراحی و در 5 فاز ساخته شد. این طرح برنده جایزه آقا خان در سال 1365(1986) شد.

ايده نهايي طرح راهبردي بافت فرسوده و تاریخی شوشتر نو به شکل زیر است :

• ایجاد وحدت و يكپارچگي بافت و عناصر درونی ان
• باز گرداندن به حالت ذاتی و اصیل اوليه و دستیابی مجدد به كليت هاي خدشه دار شده و باز توليد بخش هاي از ميان رفته
• ایجاد يكپارچگي در استخوان بندي و مورفولوژي بافت.
• تقویت و افزایش استحکام عناصر درونی بافت براي بقای انها.

محتوای مداخله: کالبدی-فعالیتی

بستر مداخله: بافت شهری – مجموعه شهری – تک بنا

حد وفاداري به گذشته : بقا

در ادامه گزارش ، نکات منفی و مثبت طرح ، جانمایی فضاهای عمومی شهر ، ویژگی های طرح و رابطه آنها با ایجاد حس تعلق مورد بررسی قرار گرفت است .

در ادامه این گزارش Bronzeville Chicago ، محله سیاه پوست نشین در جنوب شیکاگو ، مورد بررسی قرار گرفته است .

اهداف عملیاتی مرتبط با موضوع تحقیق در طرح برونزویل عبارت اند از:

• استفاده از طرح های شهری مناسبی جهت ایجاد یک محله با هویت برای شهروندان خود جهت سکونت بهتر آنان
• مشارکت تمام افراد ذینفع در فرآیند طراحی

 همچنین اهداف طراحی عبارت اند از:

• توجه توام به زیبایی و عملکرد در فرایند توسعه ای به سمت بازگشت تاریخ
• تشویق به حفاظت از تاریخ اصیل توسط تمامی شهروندان
• افزایش سطح فضای باز جهت برگزاری مراسم آیینی و...

(زیباسازی لبه ها و دیوارهای رها شده با آثار هنرمندان و افراد محلی و استفاده از شخصیت و رویدادهای مهم شهر )

در مبانی نظری گفته شد که حس تعلق در 2 بعد کالبدی و اجتماعی صورت می پذیرد. در انتهای این گزارش در چند اسلاید با توجه به مبانی نظری و نمونه های موردی گفته شده در تحقیق ، اهداف، راهبرد ها ، سیاست ها، راهکار های ایجاد حس تعلق تنظیم شده است که می توانید در فایل پاورپوینت این گزارش به آن دسترسی داشته باشید .