یکی از مهمترین مولفه هایی که در اقتصادشهرها مورد بحث قرار میگیرد بحث مدیریت اقتصادی شهر است. موتور اقتصادی کشور در شهرها شکل میگیرد بنابراین این موتور اقتصادی نیازمند مدیریت قدرتمند و یکپارچه ای است. هنگامی که این قضیه به طور مناسب تحقق پیدا نکند یک شهر و مجموعه در دنیای امروزی نمیتواند به مراتب بالاتر دست یابد.

علم اقتصاد شهرى به مطالعه ى اقتصادى مناطق شهرى میپردازد. در اين رشته، از ابزارهاى علم اقتصاد براى تجزيه و تحليل مسائل مربوط به مكانيابى بنگاهها و خانوارها در شهر(كاربرى اراضى شهرى)، مسكن شهرى، ترابرى شهرى، زيرساختها و تسهيلات شهرى، ماليه شهرى و فقر و حاشيه نشينى در شهر استفاده میشود. به عبارت دقیقتر، علم اقتصاد شهرى شاخ هاى از اقتصاد خُرد است كه در آن ساختار فضايى شهر و مكان گزينى خانوارها و مؤسسات اقتصادى مطالعه مى شود.(بهروز هادی زنوز، 1388)

موضوعات اصلی اقتصاد شهری را می توان در شش موضوع دسته بندی کرد:|

 ١. نیروهای بازار در توسعه شهرها

 ۲. کاربری زمین در داخل شهرها

٣. حمل و نقل شهری

۴. مشکلات و مسائل شهری و سیاست عمومی

۵. مسکن و سیاست عمومی

6. هزینه ها و مالیات های دولت محلی (سولیوان، 1388: ۲۲)

وجه تمایز عمده اقتصاد شهری با سایر شاخه های علم اقتصاد در این است که سایر شاخه های اقتصاد به ویژه اقتصاد کلان، جنبه های فضایی را در نظر نمی گیرند، در حالی که اقتصاد شهری نه تنها روی جنبه های فضایی، به ویژه مکانیابی بنگاه های اقتصادی تمرکز میکند، بلکه شهرها را به عنوان مراکز فعالیت های اقتصادی محسوب میکند.

انواع رویکردهای اقتصادی در شهر

در اقتصاد شهری رویکردهای متفاوتی وجود دارد.از جمله این رویکردها عبارتند از (نیک کار، 1397):

رویکرد راهبردی بازرگانی جدید

 باهدف حداکثرسازی مزایا وسود حاصل درتوسعه اقتصاد شهریست، هدف اصلی توانمدسازی درون سیستمی شهراست،حمایت ازشرکت ومنابع اقتصادی درون سیستمی شهر و ارتباط ترابری شهری آنها باهم برای بهره وری بیشتر وتامین منابع مالی مورد نیازآنها ازطریق بنگاهای مالی شهر .

رویکرد بنگاه دارای مدیریت شهری (شهرداریها)

 منظور از این دیدگاه حاکمیت غیرمتمرکز برشرکت های اقتصادی ومنابع اقتصادی شهراست مثل اماکن ورزشی _ فرودگاها وبیمارستانها، وهدف اصلی کنترل سرمایه وسود حاصل ازاین فعالیت ها در درون سیستم مالی شهروکاهش میزان جابه جایی این سرمایه ها میباشد.

رویکرد تنظیم پیشرفت

رویکرد حمایتی ونظارتی است برای ایجاد تعادل در زمینه های کاربریهای شهری اراضی شهری وخدمات شهری است .

رویکرد سرمایه انسانی

هدف اصلی استراتژی ایجاد مهارتها ودانش مرتبط با شرایط کاری شهروندان می باشد.

رویکرد توجه به صنعت گردشگری شهری

این استراتژی ایده و نظر نگارنده است هرچند امروزه عقیده غالب برنامه ریزان و مدیران شهری بر این است که توسعه بخش گردشگری در شهر یکی از مهمترین راههای تقویت اقتصاد شهریست.

حال با توجه به آنچه آورده شد، در غالب مدیریتهای اقتصاد کلان شهری، مهمترین منابع درآمد شهرداریها وصول عوارض و وجوه قانونی تعیین شده از جامعه شهریست. از درآمدهای حاصل از فروش تراکم در بخش مسکن گرفته تا سایر فعالیتهای شهروندان، از آنجاییکه این فعالیتها تابعیست از شرایط عمومی ملی و حتی منطقه ای، لذا این پرسش همواره وجود دارد که در شرایط رکود اقتصادی چه باید کرد؟ زمانیکه فعالیتهای بخش مسکن و ساخت و سازهای شهری کاهش یابد و یا بی اعتمادی شهروندان از برنامه ها و سیاستگزاران شهری موجب عدم مشارکت شهروندان شود، آنگاه تامین اعتبارات مالی شهر چه سرنوشتی را خواهد داشت؟ آنگاه چه راهکاری برای برون رفت از این مشکل باید اتخاذ شود ؟

راهکار خروج از این مسئله مدیریت یکپارچه شهری است.

در مواجهه با این چالش ها، رویکردهاي سنتی دشوار و ناکارآمد هستند و در نتیجه، اشکال جدید حکومتداري اهمیت می یابند. در میان این اشکال ، مدیریت یکپارچه شهري، یک مفهوم جدید است که ، تغییر در وضعیت اداري و نحوه تفکر تصمیم گیران در شکل گیري و اجراي سیاست هاي توسعه در سرزمین را بیان می کند. اساسا مدیریت یکپارچه شهري یک رویکرد مدیریتی است که با مدیریت مسائل بین رشته اي ، زمینه هاي سیاستهاي اقتصاد شهري را پوشش می دهد .

از آنجا که عملیات شهری دربرگیرنده تعداد زیادی از عناصر مرتبط با یکدیگر در سطوح مختلف تصمیم گیری است، رویکرد سامانه در مدیریت شهری برای ایجاد هماهنگی میان چالش ها در سطوح مختلف، یک ضرورت انکارناپذیر است. جان فریدمن معتقد است که یکپارچه سازی، رویای دیرین برنامه ریزان است (برک پور و اسدی، 118 :1388).

میتوان گفت که یکپارچگی مفهومی است در مقابل تفرق و تعدد، که این تفرق و تعدد میتواند در جنبه های مختلف عملکردی، سیاسی، برنامه ای و... اتفاق بیفتد و برای جلوگیری از نتایج سوء این تفرق، باید هماهنگی برقرار گردد. به نظر میرسد، در کشور ایران، مدیریت یکپارچه شهری به هیچ یک از اشکال پیشنهاد شده توسط صاحب نظران پیاده نشده و مدیریت مجموعه شهری تهران، نه تنها از نظر وظایف مدیریتی دچار تفرق و چندپارگی است، بلکه مشکل اساسیتر آن، تفرق در روابط میان نهادهای اثرگذار بر مدیریت شهری (تفرق عملکردی) است که موجب ناهماهنگیها و عدم توفیق مدیریت شهر است (برک پور و اسدی، 118 :1388).

کلیه مدیران شهري می خواهند اقتصاد هاي محلی آنها رشد کند ؛ اما رشد اقتصادي به طور خودکار باعث افزایش کیفیت زندگی براي شهروندان نمی شود و حتی اغلب به محیط زیست آسیب می رساند. درحالی که کلیه مدیران شهري به دنبال یافتن روش هایی براي ارتقاي رفاه شهر خود هستند ، چیزي که بیش از همه مشخص است، روش استراتژیک محوري است که براي رسیدن به هدف دنبال می کنند .

برای دستیابی به متن کامل این مقاله تحلیلی در خصوص مسائل اقتصاد شهری ایران میتوانید آن را از لینک زیر تهیه نمایید.

فایل ورد حاضر در فرمت docx و در 10 صفحه خدمت شما عزیزان تقدیم میگردد.

منابع

1. زنوز ، بهروز ، 1388 ، درآمدی بر اقتصاد شهر ، مجله اقتصاد شهر ، شماره اول ، 4-15
2. کمال اطهاری ، 1389 ، اقتصادی شهری و اقتصاد شهر در ایران ، مجله اقتصاد شهر ، شماره 7 ، 57-65
3. 1 .برک پور، ناصر و اسدی، ایرج، 1390 ،مدیریت و حکمروایی شهری، چاپ دوم، تهران ،انتشارات دانشگاه هنر .
4. عندلیب، علیرضا( 1386 )،فرایند نوسازی بافت های فرسوده شهرتهران، تهران: سازمان نوسازی شهر تهران
5. بازوندی، فرشاد ومهرداد شهبازی( 1393) ، نقش سرزند گی در ایجاد تصویر ذهنی شهروند ان و میزان بهره گیری از فضای شهری ،دوفصلنامه پژوهش های منظر ، شماره 1 ، 33-43
6. کامروا، سید محمدعلی، 1391 ،شهرسازی معاصر ایران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم.
7. رضویان ، محمد تقی ، سمندی ، زهرا ، صالحی ، مریم ، 1392 ، مديريت يكپارچه؛ راهكار توسعه پايدار شهر تهران ،همايش ملي شهرسازي و معماري در گذر زمان ، دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
8. صرافی، مظفر و مجید عبد اللهی ( 1387) ، مفهوم شهروند ی و ارزیابی جایگاه آن د ر قوانین و مقررات و مد یریت شهری کشور، پژوهش های جغرافیایی، شماره 63
9. واعظی،سید علی ، جلیلی مهربانی ، مهدی (1395).جایگاه سرمایه های خصوصی در مدیریت اقتصاد پایدار شهری.مجله اقتصادی.شماره های 9 و 10 . 53-81
10. سالیوان ، آرتور(1388).مباحثی در اقتصاد شهری(چاپ سوم).ترجمه دکتر جعفر قادری،پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،انتشارات نور علم
11. نیک کار، سعید (1397). دولت، حاکمیت و مديريت اقتصاد شهری.شومین همایش بین المللی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی.دانشگاه تهران
12. Button, K. J. (1976), Urban Economic, theory and policy, Macmillillan Publisher LtP, Hound Mills and London.
13. Ramezani Farkhad, Ahmad (2014), Review of the Articles of Integrated Urban Management, 6th National Conference on Urban Planning and Management
14. Acioly Claudio (2003) The Meaning and Scope of Urban Management: an introductory note”, in Sirry, Azza ‘Urban Management Practices in Secondary Cities in Egypt: the case of Belbeis’, Elias Modern Publishing House, Cairo , Egypt.
15. Barkupour, Naser, and assidi, Iraj (2009), Regionalization Strategy in the Governance of Metropolitan Area, Tehran, Research Deputy of the University of Art