در این پژوهش ، در 51 اسلاید ، به بررسی ضرورت ها و رویکردهای برنامه ریزی منطقه ای(فضایی) پرداخته شده است . در ادامه مواردی که در این فایل مورد توجه قرار گرفته است ، قابل مشاهده می باشد .
- برنامه ريزي فضايي-منطقه ای
- رسالت برنامه ریزی فضائی-منطقه ای
- سابقه برنامه ريزي منطقه ای در جهان
- دلایل تکوین برنامه ریزی منطقه ای در انگلستان
- دلایل تکوین برنامه ریزی منطقه ای درامريكا
- دلایل تکوین برنامه ریزی منطقه ای درفرانسه
- تحولات برنامهريزي منطقهاي در جهان
- سابقه برنامه ريزي منطقه اي در ايران قبل از انقلاب
- سابقه برنامه ریزی منطقه ای در برنامه های توسعه(بعد از انقلاب)
- ضرورتهاي برنامه ریزی منطقه ای (ديدگاه تئوريك)
- ضرورتهاي برنامه ریزی منطقه ای (ديدگاه عملياتي)
- ضرورت برنامه ريزي منطقه اي-فضایی در ايران
- توسعه نامتعادل، شکاف توسعه بین مناطق و عدم تعادل منطقه ای
- بازسازیی مناطق آسیب دیده از سوانح طبیعی
- توجه ویژه به مناطق دورافتاده
- کنترل رشد فیزیکی بی رویه و تعیین میزان و جهات بهینه توسعه فیزیکی شهرها
- برنامه ريزي منطقه اي مكمل برنامه ريزي بخشي
- آسیب شناسی نظام برنامه ریزی کشور از منظر فضایی
- رویکردها در برنامه ریزی فضایی-منطقه ای
- رویکرد سیستمی
- پویش ساختاری
- رویکرد شبکه منطقه ای
- رویکردیکپارچگی در برنامه ریزی منطقه ای
- رويکردهاي اصلي به توسعه منطقهاي
- درس هاي آموخته رويكردها و مدل هاي جديد برنامه ريزي
- مقايسه تفصيلي پارادايمهاي سه گانه برنامهريزي
برنامه ريزي فضايي-منطقه ای فرايندي است منظم، هدفمند و سیستماتیک که در جهت تنظيم و هماهنگ كردن برنامه هاي مختلف اقتصادي- اجتماعي با نيازها و امكانات محلي و تأمین رفاه جوامع بشری و رسیدن به عدالت اجتماعی و توسعه پایداربا توجه به نيازها وظرفيت هاي منطقه اي . برنامهريزي فضايي به مثابه روشهاي مورد عمل توسط بخش عمومي براي تاثيرگذاري بر توزيع آتي فعاليتها در فضا تعريف شده است . فرایندی است برای اثرگذاری بر توزیع فعالیت ها در فضای آتی توسط بخش های دولتی وعمومی؛ در واقع عبارتست از مورد توجه قراردادن آنچه می توان و باید در جائی برای منافع همگانی انجام داد.
از جمله رسالت های برنامه ریزی فضایی – منطقه ای می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- توزیع منصفانه فضای توسعه
- حفاظت محیط زیست، تعادل اکولوژیک و زیست پذیری
- یکپارچگی سرمایه های موجد توسعه و ”خوشبختی مردم“
- هماهنگی افقی (میان بخشی)و عمودی (ملی/ منطقه ای/ فضائی) بر بستر قلمرو جغرافیایی مشخص
- حفظ هویت های فضائی به همراه تقویت وحدت ملی
- برقراری پیوندهاوهمبستگی فضائی برای ایجاد مزیت های رقابتی
- ایجاد چشم انداز آرمانشهری و بسیج اجتماعی برای تحقق آن
- تخصیص بهينه منابع نه صرفا برای رشد اقتصادی،بلکه عدالت اجتماعی ، حفاظت محیط زیست و در مجموع برای پایداری.
- عدالت اجتماعی با توزیع نسبی حقوق، منابع و ایجاد فرصت برابر در جامعه که ناگزیر در فضا تجلی می یابد.
تحولات برنامهريزي منطقهاي در جهان در چهار بخش منطقه گرایی اکولوژیک ، علوم منطقه ای ، جغرافیایی – اجتماعی و منطقه گرایی جدید مورد بررسی قرار گرفت و ویژگی های اصلی هرکدام از این رویکردها ، به شرح جدول زیر است :

ضرورتهاي برنامه ریزی منطقه ای از ديدگاه تئوريك به شکل زیر می باشد :
- کارايي: کل کارايي اقتصادي از طريق بهبود عملکرد مناطقي که سطوح پايين تري از بهره وري را دارا هستند افزايش مي يابد.
- برابري: براي بهبود عملکرد اقتصادي؛ بسياري به رونق بخشيدن مناطق کمتر برخوردار با رونق اقتصادي کمتر در انطباق با اصل برابري تاکيد نموده اند.
- بهره برداري پايدار منابع: تاکيد بر بهره برداري از منابع در پاره اي از مناطق يک کشور مي تواند فشار تقاضا در قسمتهاي ديگر را کاهش دهد.
- مساعدت به سياستهاي اقتصادي کلان: کاهش تفاوت بين مناطق مي تواند به همگرايي هاي اقتصادي مناطق مختلف يک کشور منتج شود
در ادامه رویکردها در برنامه ریزی فضایی-منطقه ای در چهار بخش زیر به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت که به شکل مختصر در اینجا بیان می شود :
- رویکرد سیستمی : در اين رويكرد، نظام فضائي حاوي مجموعه اي از اجزاء مرتبط است كه ازقانونمنديهاي عمومي حاكم بر نظامها (سيستمها) تبعيت مي كند . يك نظام فضائي(منطقه ای) صرفا برآيندِ تاثيرگذاري وتاثيرپذيري و يا تجليگاه تعامل نيروها و عواملي است كه اساسا نظامهاي فضائي بر شالودة آنها شكل مي گيرند و با اثرپذيري از آنها، در گذر زمان، تغيير مي كنند
- پویش ساختاری : به عنوان رویکردی راهبردی به ساماندهی فضا، در سطوح و مقیاس های مختلف می کوشد ضمن تبیین جنبه های پیچیده ساماندهی فضایی مسایل ریشه دار ساختاری – کارکردی فضایی را بررسی نماید . پویش ساختاری- کارکردی هم با ساخت ها و کارکردهای ذهنی و هم با ساخت های عینی سرو کار دارد در این راستا کارکردهای فضایی یعنی تمام انواع فعالیت های انسانی و روابط آنها که در روند زمانی و دربستر مکانی-فضایی شکل گرفته است را شامل می شود .
- رویکرد شبکه منطقه ای : این رویکرد مبتنی بر پارادایم جدیدی در زمینة توسعه فضایی است و بر پيوندها وهمبستگي هاي متقابل روستا-شهري براساس برپایی شبکه های فضایی در سطوح منطقه ای تاکید دارد . رشد و توسعه هماهنگ را از طریق روابط مکمل و پیوندهای سازمان یافتة بینشهری- روستایی در سطح مناطق توصیه میکند . شالودة این رویکرد، در اصل، به اندیشههای جان فریدمن و مباحث او دربارة برنامهریزی منطقهای و مدل مرکز- پیرامون باز میگردد. او با دوری از نگرشهای صرفاً اقتصادی و رویکردهای مبتنی بر قطب رشد بر نوعی نظریه توسعة یکپارچة منطقهای تأکید داشت
- رویکردیکپارچگی در برنامه ریزی منطقه ای : این رویکرد بر هماهنگ سازی تمامی جنبه ها و اجزا فضا(منطقه) و بهره گیری از منابع انسانی و محیطی تاکید می ورزد که اصولا رویکردی سیستمی به شمار می رود این رویکرد به دلیل ضعف و ناکامی رویکرد بخشی در زمنیه توسعه مورد استقبال قرار گرفت. رویکرد توسعه یکپارچه اصولا گرایشی منطقه ای دارد و بیش از هز چیز بر جنبه های مکانی- فضایی توسعه تاکید دارد

در انتهای این پژوهش ، به صورت تفصیلی درس هاي آموخته از رويكردها و مدل هاي جديد برنامه ريزي آورده شده است . و پارادایم های سه گانه برنامه ریزی ، با یکدیگر مقایسه شده اند که می توانید در فایل پاورپوینت این پژوهش ، به این اطلاعات دسترسی داشته باشید .
دیدگاه شما